HERALDIKA: Znakovi ranga i dostojanstva.

Znakovi ranga i dostojanstva

Znaci ranga (čina) i dostojanstva ukrašavali su grbove vladara, plemića i društvenih klasa, ali i crkvenih dostojanstvenika. Ove su oznake stavljane nad potpunim grbom, a kada su nadomještale kacigu s nakitom i plaštevima bile su nad štitom grba. Nad štitom grba nekih gradova znakovi imaju tzv. zidnu krunu, odnosno nad obručem tri kule. 

U heraldici znakovi ranga (čina) i dostojanstva su: 

1. Krune (carska, kraljevska, kneževska, grofovska, baronska i plemićka). Grofovske, baronske i plemićke krune su krune nižeg ranga i na zlatnom obruču s nekoliko šiljaka na čijem vrhu je jednak broj srebrnih (bisernih) kuglica (vrlo vidljivih). Grofovska kruna ima 9 (bisernih) kuglica, baronska 7, a plemićka 5. 

Najlepša je carska kruna, kruna Ota I. Velikog, koji je postavljen za nemačkog cara godine 962. Izrađena je pod vizantijskim uticajem, sastavljena je od osam ploča sa četiri naizmenične ilustracije biblijskih careva. Kao na svim germanskim krunama krst se nalazi na frontalnoj ploči. Car Konrad II. (1024-1039) dodao je iznad krune prsten sa svojim imenom. 

2. Šeširi (nadvojvodski, vojvodski, venecijanskog dužda, bereta velikaša i plemića Napoleona I). Šeširi su platneni i različitog oblika. Kapa venecijanskog dužda je najneobičnija: u nastavku ima "rog" okrenut natrag. Posebnost Napoleonove heraldike su heraldičke kape - berete, a u višim rangovima označavaju: princa koji ne vlada, vojvodu, grofa i barona. 

3. Kape za crkvene dostojanstvenike (papinska tijara, mitra, kardinalski šešir, nadbiskupski i biskupski šešir i šeširi nižih crkvenih dostojanstvenika). Tijare i mitre (crkvene kape) su karakterističnog oblika. Šeširi su niski i imaju širok obod s kojeg vise vrpce završavajući sa svake strane grbovnog štita u nekoliko kita. Kardinalski šešir je crven i ima 16 crvenih kita poredanih u šest redova sa svake strane. Nadbiskupski-je šešir zelen i ima 10 zelenih kita sa svake strane, a biskupski je šešir također zelen sa šest zelenih kita na svakoj strani raspoređenih 1-2-3. 

4. Znakovi crkvenog dostojanstva su još: štapovi biskupa i opata, mač, palma, ukršteni ili koso položeni papinski ključevi, papinski baldahin, biskupski krst (s jednom gredom), nadbiskupski kardinalski krst (dvogredni). Ključ je vrelo tajnih znanja, saznavaju ih samo nekoliko izabranih ili u času smrti. Preteča ovog simbola je rano egipatski znak "ankh" (egipatski krst koji je bio preteča Hrišćanskog krsta). 

5. Znakovi svetovne vlasti: žezla, kosi ili ukršteni maršalski štapovi. Venac  sa krestom nebeskih tela ako nisu heraldički stilizovana, tj. nemaju čvrst oslonac na vencu, ne pripadaju heraldičkoj tradiciji. Umesto venca  može poslužiti i kruna na kojoj su: nojeva pera, krila, ruka sa sabljom i drugi likovi.