ISTOCNI SREM U VREME SEOBE NARODA

Istocni Srem je imao tu sudbinu da centralni deo cuvene  „KAPIJE NARODA“ bude usce Tise u Dunav.

Kroz tu kapiju krenula je bujica raznih varvarskih naroda,a prvi koji su kroz nju (ovoga puta uspesno) prosli,bili su Goti.

Oni su osvojili Srem i 382.godine usli u Sirmijum.Tamo su se zadrzali sve do 426.godine,pod vlascu kralja Otgarijusa,kada su grad povratili Rimljani.
Te godine za prefekta Ilirika ,cije je sediste bio Sirmijum,u grad je dosao Leontije,koji je iz Srema preneo kult Svtog mucenika Dimitrija u Solun.Leontije je poznat i po tome sto je sagradio dve crkve posvecene Svetom Dimitriju,jednu u Sirmijumu,a drugu u Solunu.

Rimska vlast nije dugo trajala.Prvo su grupe Gepida zauzele istocni Srem i Basijane,kao prethodnica veceg broja svojih saplemenika.A Gepide su u seobe naterali Huni,jedan narod je lancano potiskivao drugi priblizavajuci se i probijajuci rimske granice i to bas kod Slankamena.

Atila i njegovi Huni su u prvom naletu napali Basijane 440.godine, ali su ih Gepidi odbili.
Drugi napad usledio je 441.godine kada su pali i Basijane i Sirmijum.Osvajanje tako vazne rimske oblasti i velikih gradova nateralo je Atilu da premesti prestonicu na usce Tise u Dunav,preko puta danasnjeg Slankamena, i to je bila polazna tacka za sva njegova osvajanja.
Huni nisu unistili celokupno stanovnistvo gradova,sposobne ljude su zadrzavali u svojoj sluzbi,pa tako imamo podatke o dva sirmijumska gradjanina u njihovoj sluzbi.Atilin licni pisar KONSTANCIJE bio je basijanski gradjanin,a graditelj i arhitekta ZODCIM (ili ZOSIM),po vizantijskom poslaniku kod huna,Prisku,bio je u sluzbi Atilinog zamenika Onegesija i sagradio mu kupatilo.
Huni su vladali Sremom dvanaest godina,a onda ih je potisnulo drugo varvarsko kraljevstvo.


Posle sloma hunske moci,vizantijski car je predao Srem svojim novim saveznicima,Vizigotima koje je predvodio jedan od najcuvenijih varvarskih kraljeva,buduci osvajac Italije ,TEODORIH.
Nastupilo je vreme kada su se u Sremu pocele smenjivati razlicite varvarske grupe koristeci sve pogodnosti ove oblasti,ali i gradske centre i cak obnovili rad sirmijumske kovnice novca.
Vizigoti su 473.godine napustili Srem i otisli u Italiju,a njihovo mesto zauzeli su Gepidi,i to gotovo ceo narod ,sledeci svoje prethodnice koje su u Sremu postojale jos pre 150 godina.

Gepidi su primili rimske obicaje i ponovolo stabilizovali oblast i administraciju.Tako da imamo citav niz njihovih kraljeva koji su vladali iz Sirmijuma i kovali novac.To su bili GESMA,THRAUSTILA,TURISINT,MUNDO,KUNIMUND i USDIBAD.
Gepide je 566.godine pobedio,ali ne i sasvim pokorio,Langobardski kralj ALBOINA,i predao oblast Vizantincima,ali samo nominalno,dva plemena (Gepidi i Langobardi) zivela su u stalnom sukobu podelivsi Srem na dva dela.
Do pojave Langobarda,istorija istocnog Srema zabelezila je jos i povratak jednog dela Vizigota i naseljavanje Herula,ali ti dogadjaji bili su samo kratkog daha.

Langobardi nisu sami pobedili Gepide,oni su u pomoc pozvali Avare,koji ce iskoristiti situaciju i postati gospodari celog podrucja,ali i glavni i najopasniji neprijatelji Vizantije.Bili su to prvi varvari koji su opseli Carigrad.

Istorija Avara zahteva skoro celu jednu posebnu knigu,zato cemo ovde pomenuti samo najznacajniji dogadjaj koji su sproveli u delo.

Avarski kagan BAJAN je ,posle trogodisnje opsade, 582.godine ,zauzeo i opustosio Sirmijum,pre toga spalivsi sva naselja i gradice po istocnom Sremu.

Taj dogadjaj oznacava i kraj anticke civilizacije u Sremu,ali i pocetak mracnog,ranog srednjeg veka.

Bajan je,medjutim,u istocnom Sremu ,po mnogim istoricarima smestio i osnovao svoj glavni tabor.



Cuveni avarski grad opasan sa devet krugova zemljanih bedema i palisada,koji su srusili Franci u svojoj akciji konacnog unistenja i smirivanja Avara,najverovatnije je bio smesten na BANSTOLU.

Tome u prilog ide vise cinjenica.

Prva,i najvaznija,je da Franci nisu prelazili Dunav kada su unistavali Avare ,a njihovi hronicari su zapisali unistenje avarske prestonice.Cak su od Srema napravili posebnu oblast pod imenom AVARSKA MARKA.

Drugo, sama sremska oblast koju je Bajan koristio kao polaznu tacku za napade,a prisustvo njega i njegovih sinova potvrdjuje nam i cuveni nalaz zlatnog avarskog pojasa koji se cuva u Muzeju Srema u Sremskoj Mitrovici.

Treci razlog je samo ime toponima BANSTOL,koje nam govori o sedistu  bana,a titula BAN je i nastala od Bajanovog imena.

Bajan je sa sobom poveo i jedan narod koji ce na ovim prostorima do danasnjih dana igrati glavnu ulogu-to su Sloveni.
Prvi narod koji je poveo,i koji se posle avarske propasti osamostalio i zauzimao prostor oko usca tise u Dunav,bilo je slovensko pleme ABODRITI (negde poznati i kao BODRICI ).




Jedan kontroverzan nalaz u blizini Sremske Mitrovice,objavljen u izvestajima sa iskopavanja prilikom gradnje autoputa Beograd-Zagreb,govori nam drugacije.
Naime,rec je o nekropoli sa preko 200 stotine grobova,od kojih je ,antropoloskom analizom,utvrdjeno da skoro 70% pripada slovenskom –srpskom etnosu,a nekropola je datovana u 2.vek!
Nalaz je ipak precutan.Doduse,objavljen je, ali sa navodom da je rec ,NAJVEROVATNIJE,o greski.




Izvor: Radovan Kovacevic,ARHEOLOGIJA I ISTORIJA OPSTINE INDJIJA,Indjija 2011.